Ung thư biểu mô tế bào đáy là gì?

Ung thư tế bào đáy thường phát triển chậm nên có thể điều trị khỏi hoàn toàn, ít tốn kém chi phí nếu được chẩn đoán và điều trị sớm.

1) Các loại ung thư biểu mô tế bào đáy phổ biến

Các loại ung thư biểu mô tế bào đáy phổ biến gồm:

• Ung thư biểu mô tế bào đáy dạng nốt (chiếm khoảng 60%): Đây là loại ung thư biểu mô tế bào đáy phổ biến nhất. Dấu hiệu ung thư là những nốt nhỏ, bề mặt bóng, sờ vào cứng chắc, có màu trong mờ hoặc màu hồng, thường xuất hiện ở mặt. Các nốt có thể lở loét, đóng vảy ở trung tâm.

• Ung thư biểu mô tế bào đáy dạng lan trên bề mặt (chiếm khoảng 30%): Đây là loại ung thư da phổ biến nhất ở người trẻ, thường xuất hiện ở thân và vai. Dấu hiệu ung thư biểu mô tế bào đáy bề ngoài thường có những mảng đỏ hoặc hồng, có bờ rõ ràng, dễ bị nhầm lẫn với bệnh vảy nến hoặc viêm da.

• Ung thư biểu mô tế bào đáy dạng thâm nhiễm (chiếm 5-10%): Loại này thường xuất hiện ở mặt, gồm các mảng bám dạng sáp, giống vết sẹo, bờ không rõ ràng, bề mặt phẳng, có thể có màu đỏ nhạt, có khả năng thâm nhập các dây thần kinh ở da

Có 3 loại ung thư da biểu mô tế bào đáy phổ biến hay gặp

2) Dấu hiệu ung thư biểu mô tế bào đáy

Một số triệu chứng ung thư biểu mô tế bào đáy phổ biến gồm:

• Xuất hiện các cục u, vết sưng tấy, mụn nhọt, lở loét hoặc có vảy trên da.

• Khối u có màu trong mờ, có thể hơi nhìn xuyên qua, màu trắng, hồng nhạt hoặc nâu đen.

• Khối u có màu sáng bóng hơn vùng da xung quanh, có thể nhìn thấy các mạch máu nhỏ.

• Cảm giác ngứa ngáy, đau rát.

• Vết lở loét rỉ ra chất lỏng hoặc chảy máu.

3) Nguyên nhân ung thư tế bào đáy

Ung thư biểu mô tế bào đáy xảy ra do sự phát triển, phân chia bất thường của tế bào đáy ở da. Nguyên nhân dẫn đến tổn thương DNA trong tế bào đáy được cho liên quan trực tiếp đến bức xạ tia cực tím UV. Tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mặt trời thường xuyên không dùng bất kỳ biện pháp che chắn, bảo vệ nào được cho làm tăng nguy cơ mắc ung thư biểu mô tế bào đáy. Ngoài ra, tia UV có trong các loại đèn của giường tắm nắng nhân tạo.

Các yếu tố khác làm tăng nguy cơ mắc ung thư tế bào đáy bao gồm:

• Ánh sáng mặt trời: Tình trạng cháy nắng do ánh nắng mặt trời hoặc tia bức xạ UV có trong các giường tắm nắng.

• Xạ trị: Xạ trị có thể dẫn đến các vùng da bị tổn thương, về lâu dài phát triển thành ung thư biểu mô đáy.

• Chủng tộc da trắng: Người da trắng có ít tế bào hắc tố melanin hơn, khiến dễ bị ảnh hưởng bởi các tác nhân gây ung thư.

• Người cao tuổi: Ung thư da thường gặp ở những người lớn tuổi, tuy nhiên ung thư da nói chung ngày càng phổ biến hơn ở những người trẻ tuổi hơn.

• Bệnh sử cá nhân/gia đình: Những người mắc bệnh lý liên quan da mạn tính có nguy cơ tiến triển ung thư da.

• Suy giảm miễn dịch: Một số loại thuốc ức chế hệ thống miễn dịch sử dụng sau cấy ghép tạng hoặc người bệnh mắc hội chứng suy giảm có nguy cơ cao mắc ung thư da.

• Tiếp xúc với Asen: Nếu tiếp xúc với kim loại độc asen trong thời gian dài có thể mắc ung thư biểu mô đáy và các loại ung thư ác tính khác. Asen có thể xuất hiện từ tự nhiên như nước giếng bị ô nhiễm hoặc trong môi trường làm việc, sản xuất có sử dụng hóa chất.

4) Ai có nguy cơ bị ung thư biểu mô tế bào đáy?

Ai cũng có nguy cơ mắc ung thư biểu mô tế bào đáy, tuy nhiên chúng phổ biến hơn ở một số nhóm người sau:

• Nam giới trên 50 tuổi

• Bệnh sử cá nhân mắc ung thư da hoặc các bệnh lý mạn tính (lupus ở da, chàm…) liên quan đến da

• Da bị tổn thương do ánh nắng mặt trời (lão hóa do ánh sáng, dày sừng quang hóa)

• Da bị cháy nắng thường xuyên

• Chủng tộc da trắng

• Yếu tố di truyền học với những gia đình mắc hội chứng nevus tế bào đáy (hội chứng Gorlin), hội chứng Bazex-Dupré-Christol, hội chứng Rombo, hội chứng Oley và chứng khô da sắc tố

• Các yếu tố nguy cơ khác bao gồm: tiếp xúc bức xạ ion hóa, tiếp xúc với asen, suy giảm miễn dịch do bệnh tật hoặc dùng thuốc ức chế hệ miễn dịch…

5) Ung thư da tế bào đáy có nguy hiểm không?

Gần như tất cả bệnh nhân ung thư biểu mô tế bào đáy có thể sống thêm trên 5 năm kể từ thời điểm chẩn đoán. Tuy ung thư tế bào đáy hiếm khi di căn đến các mô, cơ quan khác trong cơ thể nhưng chúng có thể lan rộng, xâm nhập các mô lành. Bệnh nhân ung thư biểu mô đáy có thể gây giảm chất lượng sống do ung thư ảnh hưởng đến các cơ quan như tai, mắt, miệng, xương, hoặc gây tử vong khi di căn đến những cơ quan trọng yếu trong cơ thể.

6) Tiên lượng bệnh ung thư biểu mô tế bào đáy

Ung thư biểu mô tế bào đáy có tiên lượng điều trị rất tốt. Tế bào ung thư tiến triển chậm, ít ảnh hưởng đến các mô lành của các cơ quan khác trong cơ thể. Tuy nhiên, bệnh nhân ung thư biểu mô da có thể tử vong do ung thư xâm lấn hoặc ảnh hưởng đến các cấu trúc, cơ quan như miệng, tai, mắt, xương…

Tỷ lệ sống thêm 5 năm đối với bệnh nhân ung thư biểu mô tế bào đáy rất cao, điều này đồng nghĩa hầu như tất cả người bệnh nhận chẩn đoán mắc ung thư biểu mô đáy đều có thể sống thêm 5 năm trở lên kể từ lần chẩn đoán đầu tiên.

Gần 25% bệnh nhân ung thư tế bào đáy có thể tái phát trong vòng 5 năm kể từ thời điểm chẩn đoán ban đầu. Do đó bệnh nhân có tiền sử mắc ung thư biểu mô tế bào đáy nên được kiểm tra da thường niên nhằm sớm phát hiện nguy cơ ung thư biểu mô đáy quay trở lại.

7) Cách chẩn đoán bệnh ung thư da biểu mô tế bào đáy

Nếu phát hiện các vết tổn thương nghi ngờ ung thư, người bệnh nên nhanh chóng đến các bệnh viện để được kiểm tra, thăm khám. Các phương pháp chẩn đoán ung thư biểu mô tế bào đáy gồm:

• Thăm khám da: Bác sĩ kiểm tra, tìm kiếm các dấu hiệu tăng trưởng bất thường, gồm kích thước, hình dạng, màu sắc, kết cấu vùng da tổn thương bằng mắt thường. Đồng thời kết hợp khai thác thói quen sinh hoạt, bệnh sử cá nhân và gia đình nhằm đưa ra tiên lượng ban đầu.

• Sinh thiết: Bác sĩ lấy một mẫu mô tế bào da và kiểm tra dưới kính hiển vi. Kết quả giải phẫu mô tế bào học là căn cứ giúp quan sát cấu trúc tế bào ung thư, giúp bác sĩ đánh giá mức độ ảnh hưởng và hướng điều trị phù hợp.

8) Cách phòng ngừa bệnh ung thư biểu mô tế bào đáy

Cách phòng ngừa ung thư biểu mô tế bào đáy tốt nhất là tránh để da bị cháy nắng, đặc biệt là khi còn trẻ. Những người thuộc chủng tộc da trắng và có bệnh sử gia đình ghi nhận mắc ung thư biểu mô đáy cần thực hiện các biện pháp tránh nắng hàng ngày và duy trì suốt đời.

Hạn chế tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mặt trời giúp giảm nguy cơ mắc ung thư biểu mô tế bào đáy.

Bất kể ai cũng có nguy cơ mắc ung thư biểu mô tế bào đáy. Một số biện pháp phòng ngừa ung thư bao gồm:

• Ở trong nhà hoặc dưới bóng râm vào thời điểm giữa ngày (10-15h) nhằm tránh tia UV mạnh nhất trong ngày.

• Thoa kem chống nắng có chỉ số bảo vệ cao SPF30+ lên vùng da tiếp xúc với ánh nắng trực tiếp nếu ở ngoài trời, sử dụng hàng ngày và bôi cách mỗi 2 giờ.

• Mặc quần áo che chắn kỹ càng, kết hợp sử dụng kính râm và mũ rộng vành để che những phần da có thể tiếp xúc trực tiếp ánh nắng.

• Tránh sử dụng giường tắm nắng, phòng tắm nắng.

• Uống nicotinamide (vitamin B3) với liều 500 mg hai lần mỗi ngày có thể làm giảm nguy cơ và mức độ nghiêm trọng của ung thư tế bào đáy.

Kiểm tra da thường xuyên và nhanh chóng thăm khám tại các bệnh viện chuyên khoa là cách giúp sớm phát hiện các tổn thương da nghi ngờ ung thư.